Olympus OM-D E-M5 review (Pt. 2)

Tiếp tục bài review số 1, bài số 2 này sẽ trả lời một số vấn đề:
– Máy có các chức năng gì đáng quan tâm?
– Chất lượng ảnh ở mức tương xứng với giá tiền không?
– Nó có hơn DSLR cùng tầm tiền không, tôi có nên mua không?

A. CÁC CHỨC NĂNG ĐÁNG QUAN TÂM
E-M5 được sản xuất năm 2012, bản Elite được sản xuất từ tháng 3/2014. Tuy nhiên công nghệ của máy đi trước thời đại rất xa, chế tạo một cái máy ảnh tốt không khó, nhưng tốt mà lại nhỏ thì mới khó. Có thể tóm tắt một số tính năng đáng lưu ý như sau:

1. AUTOFOCUS
Theo như Olympus quảng cáo và các trang review, E-M5 có hệ thống lấy nét cực nhanh, nhanh nhất thế giới (khi đi cùng với lens kit của hãng).

Giải thích thêm về AF system của máy ảnh:
DSLR: hình ảnh đập vào gương, phản xạ xuống hệ thống lấy nét (AF module), sử dụng công nghệ lấy nét theo giai đoạn (Phase detection) nên máy có thể tính toán 2 thứ để lấy nét: (i) hướng di chuyển của hệ thấu kính, (ii) khoảng cách thấu kính cần di chuyển.
– Ưu điểm của Phase Detection là tốc độ rất nhanh, tính toán được khoảng cách tới vật nên lấy nét chính xác khi background rối rắm.
– Nhược điểm là nó chỉ lấy nét khi có đủ thông tin, nghĩa là điểm cần lấy nét phải có diện tích lớn hơn điểm tính toán trên AF module, phải đủ sáng, đòi hỏi tính chính xác cực cao giữa các linh kiện (gương, mặt lấy nét, ngàm, vị trí cảm biến…), vậy nên một số máy DSLR bị back/front focus do sai số trong sản xuất.

DSLM: hình ảnh đi thẳng vào cảm biến, cảm biến được lập trình tính toán tương phản tại vị trí cần lấy nét (Contrast Detection), sau đó điều khiển hệ thấu kính di chuyển cho tới khi nào tương phản tại vị trí lấy nét trên cảm biến đạt cực đại.
– Ưu điểm của hệ thống này là nó lấy nét được khi vật thiếu sáng, tính chính xác cực kỳ cao do ảnh được đo đạc trực tiếp trên cảm biến. Hệ thống này ko phụ thuộc vào tính chính xác của linh kiện, vì vậy không có lỗi back/front focus tại body trong thế giới của Mirrorless.
– Nhược điểm là hệ thống không tính toán được khoảng cách tới vật nên không phân biệt được đâu là vật, đâu là background nên với một số trường hợp background quá phức tạp thì nó sẽ lẫn lộn; ngoài ra nó cũng không tính toán được hướng và quãng đường di chuyển của thấu kính để lấy nét nên nó làm bằng cách thử-sai, nghĩa là nó cho thấu kính chạy về 1 hướng, nếu tương phản ko tăng mà lại giảm thì dừng lại vàchạy theo hướng ngược lại cho tới lúc tương phản đạt cực đại thì dừng lại, vậy nên hệ thống này trước đây thường chậm hơn Phase Dectection do giới hạn công nghệ trong lập trình cảm biến.

Tuy nhiên công nghệ của Contrast detection đã phát triển rất xa, với E-M5 thì việc lấy nét của máy khá tốt, dù mình sử dụng với lens AF của Panasonic (Lumix 14 f/2.5) đã thấy rất nhanh, nhưng chưa nhanh bằng gắn lens kit Olympus. Độ chính xác của nó thì chỉ 1 từ: Hoàn hảo. Tuy nhiên mình đã sắp đặt một khung cảnh  test có background cực rối và nhiều màu, đặt vật trước đó và test AF thì AF chạy loạn lên, nhưng khi đi chụp thì chưa gặp trường hợp nào như vậy, có lẽ tình huống giả định như vậy cũng ít khi xuất hiện ngoài đời thực.

2. MANUAL FOCUS ASSIST, IMAGE STABLIZATION

E-M5 được trang bị tính năng hỗ trợ lấy nét tay MF Assits, thực ra hệ thống này không có gì đặc biệt mà đơn giản chỉ là nó zoom in cái khung lấy nét lên 5x – 7x – 10x – 14x để lấy nét tay được chính xác, áp dụng cho cả EVF và LCD. Hệ thống đơn giản này hoạt động cực hiệu quả, mình sử dụng lens Nikon AIS trên E-M5 thấy rất dễ dàng, tính chính xác cũng cực cao. Đây là giải pháp chơi lens MF trên máy số khá tốt, có lẽ mức tiện lợi chỉ sau việc sử dụng focus peaking trên các máy Sony. Các máy DSLR có lẽ tương lai cũng phải trang bị tính năng này lên LCD. Nếu chơi lens AF thì chỉ cần xoay nhẹ vòng focus là EVF tự động zoom lên mà không cần bấm nút nào kích hoạt, cực kỳ rảnh tay.

Mời xem video sau để hiểu rõ hơn:

Chống rung 5 trục tích hợp vào thân máy hoạt động rất tốt. Đây là máy đầu tiên trên thế giới có chống rung trên cả 5 trục: 2 trục thẳng, 3 trục xoay tròn. Vì tích hợp trong body nên chụp với lens nào cũng có thể chống rung, kể cả MF. Tuy nhiên do thiết kế máy lại quá nhỏ nên khi mình gắn Nikon 24 f/2.8 AIS vào chụp manual focus cảm thấy rất rung do trọng tâm máy thay đổi, nhưng khi gắn lens Lumix 14 f/2.5 vào thì chống rung hoạt động cực tốt, chụp 1/6s vẫn rất chắc tay.

3. LIVE BULB
Tính năng này rất hay, Live Bulb là khi chụp phơi sáng, màn LCD không tắt mà sẽ hiển thị ảnh của bức phơi sáng theo thời gian thực. Bạn có thể nhìn vào LCD cho tới khi nào thấy bức ảnh đã lộ đủ sáng thì bấm nút chụp lần nữa để dừng lại. Lợi thế lớn của tính năng này là chụp phơi sáng với các khung cảnh chỉ diễn ra 1 lần như pháo hoa, giờ bạn không phải chụp phơi xong rồi xem lại ảnh, thấy ko được lại điều chỉnh thời gian phơi sáng và chụp lại. Live Bulb thì phơi sáng 1 phát có thể chuẩn ngay.

Mời xem video sau để hiểu trực quan hơn:

4. CUSTOM FUNCTION VÀ MENU
E-M5 có khả năng custom chức năng rất nhiều. Nó cho custom từng nút một trên máy, tất cả các nút trên body đều có thể tráo chức năng. Do máy nhỏ, ít nút thao tác nên Olympus tạo tính năng này cho mọi người sử dụng tiện hơn. Tuy nhiên dẫn đến là menu quá phức tạp, như một ma trận vậy. Menu đánh giá là khó sử dụng, từ ngữ ít thân thiện (khó hiểu) hơn Nikon.

Thú vị nhất là E-M5 có Secret Menu. Muốn vào secret menu phải ấn một loạt các phím theo thứ tự (như cheat code vậy), máy sẽ hiển thị được nhiều thông số ẩn, quan trọng nhất trong đó là số shot đã chụp của máy. Mọi người nay có thể check số shot của máy ngay tại máy, không cần mang laptop cài phần mềm check nữa.

5. AUTO FOCUS POINT
Máy có 35 điểm lấy nét trải khắp khung hình. Sở dĩ điểm lấy nét có thể trải khắp frame vì lấy nét được đo đạc tại cảm biến, nên tại mọi điểm đều có thể lập trình Contrast Detection được. Nhưng nó cũng chính là nhược điểm lớn của hệ thống lấy nét này: QUÁ NHIỀU ĐIỂM AF. Máy thiết kế bé nên di chuyển giữa ma trận 35 điểm bằng phím 4 chiều rất khó chịu, ngón tay bấm khó và chậm (do phải xê dịch qua từng điểm một). Chính ra máy có 12 điểm lấy nét như D90 là đủ, nhiều lựa chọn quá cũng rối rắm và thao tác chậm.

6. ISO
Đối với máy dùng firmware 2.0, dải ISO từ LOW (100) – 25,600. Vấn đề cần quan tâm ở đây là bắt đầu từ ISO bao nhiêu thì noise sẽ khó chịu. Các bài review trên Internet cũng đã nói nhiều về vấn đề này, và mọi người cần biết thêm về ISO là:
– Đã đủ sáng thì ISO cao cũng rất ít noise
– Đã thiếu sáng thì ISO thấp cũng rất nhiều noise
Vì vậy việc test iso thực sự phải thực hiện trong điều kiện tối + ISO cao để thấy được noise nhiều nhất có thể, với mình mức noise cực đại phù hợp để chụp JPG được recommended là 1600. Chụp RAW thì ISO 3200 vẫn quả thực rất ấn tượng, kết hợp thêm với Noise Reduction trên Photoshop cho ra một chất lượng khá tốt. Hoàn toàn có thể tự tin chụp ISO Auto với max 3200.

7. PIXEL MAPPING
PIXEL MAPPING là việc máy chạy một loạt test để kiểm tra và khắc phục lỗi của từng pixel trên cảm biến và EVF. Lúc mình mua máy mình thấy trong EVF có một hot pixel màu đỏ, nhìn cực kỳ khó chịu. Sau khi chạy Pixel Mapping thì hot pixel đã biến mất. Như vậy mua E-M5 có thể yên tâm vụ bị dính hot pixel. Các hãng máy ảnh khác nếu không có chức năng này, khi gặp lỗi người dùng gửi máy về hãng và kỹ thuật viên cũng thực hiện viện Re-mapping pixel để khắc phục. E-M5 đã tích hợp chức năng này ngay trong máy.

B. CHẤT LƯỢNG ẢNH

Xin tóm tắt lại các bài review từ khắp thế giới về ảnh của E-M5:
– Ảnh có thể chụp các khuôn hình: 4:3, 16:9, 3:2, 1:1, 2:3. Khuyến khích chọn 4:3 để tận dụng tối đa cảm biến.
– Ảnh JPG chất lượng rất tốt, màu sắc ở mode neutral tươi sáng (như Nikon) nhưng các mode này có thể custom được cho tùy khẩu vị.
– Raw chất lượng tốt, Dynamic Range 12.3 EV

Một vài ảnh mình chụp qua vài chuyến đi:

 

TỔNG KẾT:
– Chất lượng ảnh: 9/10 – hoàn toàn thỏa mãn với số tiền đầu tư, Raw chất lượng tốt, ISO tốt, AF nhanh. Điểm trừ ở đây là chất lượng RAW chỉ có 12 bit (giá mà nó là 14 bit thì tốt T.T), khách quan thì chất lượng chưa vượt qua cảm biến APS-C Nikon đời mới.

– Autofocus: 9/10 – nhanh, so với các sản phẩm khác cùng tầm tiền thì đây là máy có AF motor thuộc hàng nhanh. Mình mới chỉ sử dụng lens Lumix nên tốc độ còn chưa bằng kit Zuiko nhưng đã thấy quá ổn. Lấy nét cực chính xác. Điểm trừ duy nhất là lúc test thấy có hiện tượng vùng lấy nét có background rối là nét chạy loạn lên (do sử dụng contrast detection).

– Chức năng: 8/10 – Đa dạng nhưng menu khó sử dụng và không thân thiện.

C. SO SÁNH VỚI DSLR CÙNG TẦM GIÁ
Câu hỏi cần trả lời ở đây là E-M5 hơn DSLR ở điểm nào, bạn nên chọn DLSR hay E-M5?

1. ƯU ĐIỂM CỦA E-M5 SO VỚI DSLR CÙNG TẦM GIÁ:
– Hệ thống lens M4/3 rất đầy đủ, các tiêu cự phổ thông không hề thiếu, mức giá cũng đa dạng. Hiện nay 2 hãng lớn nhất làm lens cho M4/3 là Olympus và Panasonic. Tham khảo danh sách lens M4/3.
– Có thể sử dụng lens MF, nhiều sản phẩm mount cho các lens MF gắn vào M4/3 (Nikon, Canon, Leica, M42, Olympus film….). Tận dụng được chất lượng cao từ hệ thống lens film rẻ tiền. Và nó có thể đo sáng với mọi lens MF cắm vào nó, bạn hoàn toàn chụp được mode A với lens film, bất kể loại adapter bạn dùng.
– Lấy nét cực nhanh và chính xác, không sợ lỗi front/back focus.
– Ảnh Raw chất lượng rất tốt so với sự phát triển công nghệ của thời đại, dù với cảm biến nhỏ hơn.
– Thiết kế nhỏ gọn, chắc chắn, linh hoạt hơn.
– Chống rung trong thân máy, có weather seal.

2. NHƯỢC ĐIỂM CỦA E-M5 SO VỚI DSLR CÙNG TẦM GIÁ:
– EVF nhìn không “thực” như OVF.
– Cảm biến nhỏ hơn nên tiêu cự bị x2.
– Ít giải pháp lens cho các tiêu cực đặc biệt (fish eye, super tele). Nhiều lens khó mua bán ở Việt Nam.
– Thiết kế nhỏ, người tay to cầm vào sẽ khó chịu.
– Hàng chính hãng Olympus phân phối chính thức Việt Nam giá rất cao.
– File Raw dạng .ORF, chỉ hỗ trợ trên camera Raw version 7.1 trở lên trên Photoshop CS6. Mình dùng Lighroom CS6 cũng không mở được.

D. TẠI SAO MÌNH LẠI TỪ BỎ DSLR NIKON
Trước tiên hiện trạng của Nikon DSLR là thế này:

– Crop APS-C đời cao hơn D90 chỉ có D7000 nhưng cũng gần 1,000$ cho body. Muốn upgrade D90 để dùng công nghệ mới thì phải mua dòng thấp hơn.

– Lens cho crop APS-C thực ra rất thiếu thốn: Hiện tại chỉ có 10.5mm f/2.8G fisheye, 35mm f/1.8G, 40mm f/2.8G, 50mm f/1.8G, 85mm f/3.5G và vài lựa chọn zoom nữa cho crop, ngoài ra Nikon sử dụng sẵn hệ thống lens full frame cho crop luôn. Vấn đề của crop là tiêu cự x 1.5, các lens full frame dùng trên crop ko còn ý nghĩa như nó sinh ra nữa (VD như trên crop thì tiêu cự 35mm lại thành tiêu cự 50mm).

– Bài toán đặt ra là: Mình hay chụp tiêu cự 24mm thì phải mua lens gì? Và kết quả không có giải pháp 24mm nào cho crop cả vì phải mua lens fix 16mm mà Nikon ko có lens nào tiêu cự này. Hoặc mình muốn mua tiêu cự 35mm thì phải mua chiếc 24mm f2.8, khẩu chỉ có 2.8 trong khi nếu dùng full frame thì được dùng con 35mm f/2 tuyệt vời. Tương lai có lẽ Nikon vẫn sẽ ưu ái cho hệ thống Full frame hơn nên không lên full frame thì không xong, mà kinh tế lại không cho phép.

– Body DSLR nói chung có hệ thống gương và ngũ giác kính nên máy nào cũng to và nặng. Mình hay đi du lịch nên muốn một thứ nhỏ mà chất lượng không đổi, DSLR Nikon đáng tiếc không có sản phẩm đáp ứng được nhu cầu này.

– Cùng lúc đó trào lưu thiết kế các máy số giống máy film đang hot, cảm biến M4/3 chất lượng ngày một tốt. Nhiều sản phẩm như Fuji X100, X-T1, X-E1, Sony A7, Olympus E-M5… ra đời, đáp ứng đúng nhu cầu mình đặt ra. Lựa chọn M4/3 đáp ứng tốt được nhu cầu lens của mình, và trong các máy M4/3 thì E-M5 là tốt nhất với kinh tế mình hiện có.

 

Mình đánh giá E-M5 chỉ phù hợp với những người ưu tiên hàng đầu là sự gọn nhẹ nhưng chất lượng cao. E-M5 không phù hợp với chụp dịch vụ, các buổi chụp đòi hỏi thay đổi nhiều lens hoăc cần dùng các kỹ thuật phức tạp, tuy nhiên nó là sản phẩm backup tốt cho những tay máy chuyên nghiệp bởi tính cơ động, gọn nhẹ.

Mình hi vọng mọi người có cái nhìn khác về hệ thống máy DSLM và cảm biến 4/3 qua 2 bài review để có lựa chọn về máy phù hợp với kinh tế và nhu cầu hơn.