Vài chia sẻ về cách bảo quản và lưu trữ film và ảnh scan một cách hệ thống

Khoảng 2 năm đầu mới chơi film thì tôi khá bừa bãi trong việc lưu trữ film đã tráng. Tất cả film tráng về được lab cuốn lại vào vỏ và tôi vẫn tôi để nguyên vậy, vứt lung tung đâu đó. File ảnh scan trong máy tính vẫn để nguyên tên folder ảnh mà lab scan. Khi số lượng ảnh film chụp bắt đầu lên tới 15-20 cuộn thì việc quản lý bắt đầu rối rắm và tôi phải tự lên cho mình một quy trình quản lý ảnh film một cách hệ thống và nghiêm túc.

1.Đối với film âm bản/dương bản
– Đối với film màu: tôi tráng tại lab và hầu như luôn yêu cầu (có thể trả thêm phí) để lấy film luôn cùng ngày sau khi gửi. Ngay khi nhận film tôi cắt thành từng dải và đút vào ngay bao film. Trên bao film ghi ngày tháng năm chụp kiểu đầu tiên (cuộn film có thể chụp trong thời gian dài thì tôi cũng chỉ ghi ngày đầu tiên chụp), ghi loại máy, lens và tên của thư mục chứa ảnh scan của nó trong máy tính.

Vài trường hợp film không thể lấy ngay, tôi yêu cầu lab để film trong túi to. Lúc lấy về ngâm nước ấm 30-35 độ để rửa film cho sạch và nhũ tương film mềm ra, sau đó căng thẳng phơi lại cho phẳng phim, khi khô lại cắt và đút vỏ.

– Đối với film đem trắng: cũng làm tương tự như trên, nhưng tôi hay dùng film chiết có thể sẽ không có tên film tại viền, thì ngoài vỏ film phải ghi thêm tên loại film, có pull/push gì không…

VD: 181101 | Roll 50 | Olympus OM2N | Zuiko 50 f1.4 | Ilford HP5+ push +1
Như VD trên tôi luôn tìm ra là âm bản này chụp từ ngày 1/11/18, chụp bằng OM2N và 50 f/1.4, dùng film Ilford HP5 có push 1, lưu trữ file trong máy ở folder tên Roll 50.

Tất cả túi đựng film tôi chia ra film 120 và film 135. Mỗi một tập film ghi thêm tên của folder chứa ảnh scan của nó trong máy tính. Tất cả sẽ được kẹp gáy và đặt trong một cái folder dạng hộp như này để chống bụi:

2. File scan trong máy tính
Không như ảnh chụp từ máy số, ảnh từ file scan film thường đánh số lung tung, không có metadata. Vậy nên để tìm được file negative tương ứng với nó nhanh chóng thì có thể thực hiện một số việc sau:

a. Đánh tên thư mục và file theo thứ tự thời gian
Mỗi cuộn film scan sẽ đưa vào 1 folder riêng, mỗi folder đặt tên theo thứ tự thời gian nào đó, có thể là YYYYMMDD hoặc như tôi đơn giản là chia theo loại film 135 và 120, trong mỗi thư mục đó lại đánh số cuộn từ 1 tới hết. Số thứ tự cuộn film này tôi cũng ghi lên bao đựng film, để biết là cuộn film nào đang ở folder nào trong máy. VD: Roll 50, Roll 51…

Trong mỗi file scan cũng đặt tên lung tung từ các lab khác nhau, tôi đổi tên theo định dạng: YYMMDD R[xx] 135 [yy]. Trong đó YYMMDD là ngày tháng, xx là số cuộn film của kiểu đó, yy là số thứ tự ảnh của cuộn film đó.

VD: 181101 R50 135 01.jpg

Khi đọc file tên này tôi hiểu file này thuộc cuộn 50, trong thư mục 135/Roll 50, chụp vào ngày 1/11/2018.

Đối với cách này thì với 1 file ảnh riêng lẻ, tôi có thể tìm được đến cả thư mục scan và cả âm bản, từ đó có thể biết được ảnh chụp bởi film gì, thiết bị gì vì đã ghi trên bao film.

b. Đặt metadata cho file
Do tôi lưu trữ và hệ thống ảnh qua Lightroom nên việc quản lý theo metadata là rất quan trọng. Do ảnh scan thường không có metadata, nên mỗi khi import cuộn film vào lightroom, tôi đều chỉnh sửa các thông tin metadata gồm có:

• Ngày tháng năm chụp
• Tên loại film
• Tên thiết bị
• Các ghi chú khác
  
  

Các thông tin về loại film, thiết bị đã ghi trên bao đựng film nhưng vẫn nên ghi lại trên metadata, phòng khi âm bản thất lạc, và để khi up lên flickr, trang web sẽ tự nhận meta và cho tìm kiếm ảnh nhanh hơn.

Việc ghi metadata có thể làm hàng loạt trong một lần, tôi đang sử dụng plugin LensTagger để điền metadata cho ảnh scan. Việc này giúp tôi search ảnh chụp từ một loại thiết bị nào đó rất nhanh, hoặc có thể tạo một số Smart Collection tự động group các file ảnh cùng một loại film hoặc thiết bị lại. Sau này sử dụng làm tư liệu viết blog hoặc trao đổi kỹ thuật rất nhanh chóng.

Hi vọng mọi người có ảnh xếp gọn gàng!