Epson V700 vào năm 2018 – Vẫn là một máy scan film xuất sắc

Epson V700 được giới thiệu vào năm 2006, tức là 12 năm trước, tuy nhiên đối với máy scan thì vòng đời sản phẩm khá dài. Sau V700 là các đời máy V750, V800, V850 tuy nhiên giá vẫn khá cao, trong khi 700 second hand lại có giá vô cùng tốt.

Trước đây V500, V550 được cho là khá bình thường, tới V600, V650 thì scan màu lại không tốt nhưng scan đen trắng khá ổn. Tới V700 scan cả màu và đen trắng rất tốt.

1.Phần cứng và phần mềm
Phần cứng bao gồm máy scan, các loại dây cắm và holder. Holder có sẵn của V700 gồm 2 chiếc scan 135 (6 kiểu/dải x 4 dải) và scan 120 (3 kiểu vuông/dải x 4 dải). Cả ở phần nắp và phần thân của máy scan đều có mặt kính, trong đó phía nắp là đèn chiếu sáng, còn lens và cảm biến nằm ở phần thân.

Phần mềm để scan có Epson Scan (miễn phí), hoặc Silverfast (có phí, có crack cho Windows, không có crack cho MacOS), hoặc Vuescan (có phí, có crack cho Windows, có bản portable cho MacOS). Do mình dùng Mac nên chỉ sử dụng Epson Scan.

2. Quy trình scan film
a. Làm sạch máy
Máy có thể tháo hoàn toàn dễ dàng nắp kính trên và dưới để lau bụi và mốc nằm ở bên trong máy. Xem hướng dẫn tháo máy tại video này:

Note: Đừng lo lắng quá nếu máy bị mốc phía trong vì có thể tự lau dễ dàng, quan trọng là chọn dung dịch và khăn lau để không làm xước kinh, cũng là lợi thế để tìm mua được máy có mốc giá rẻ.

b. Cân chỉnh holder
Ở mặt sau holder có chân đế có thể cân chỉnh chiều cao. Cần scan test với các độ cao chân khác nhau để chọn ra độ cao chân holder cho ra ảnh sharp nhất. Lưu ý phim để scan cần phải vô cùng phẳng. Nếu film không phẳng cần sử dụng kính Anti-Newton Ring để đè film xuống.

Note: Phương án tối ưu nhất là mua kính Anti-Newton Ring 8×10″, kẹp film đè thẳng lên mặt kính của máy scan (kẹp giữa 2 lớp kính gọi là sandwich) để film thật phẳng.

c. Setting phần mềm
Sau khi bật máy, lắp film vào holder và để đúng vị trí trên máy, chọn các settings cần thiết nhưng recommend của tôi là scan ở mức rất cơ bản, chỉ auto level, bỏ sharpen và noise reduction, chọn scan dạng tự vẽ frame để không bị crop mất ảnh.

Epson Scan là phần mềm scan vô cùng cơ bản, khá yếu về cân bằng trắng, nếu xét về scan ra JPG thì không đẹp bằng Silverfast hoặc Vuescan. Vậy nên để khai thác tối đa chất lượng của máy, tôi cố gắng scan ra một file TIF chất lượng nhất, và sửa đổi những thiếu sót của Epson Scan trên Lightroom.

Thời gian scan khoảng 2-3 phút/kiểu 135 ở 3200dpi, và mất khoảng 3 phút/kiểu 6×6 ở 2400dpi.

3. Chất lượng ảnh
Chất lượng ảnh màu của V700 vô cùng tốt. Nếu cân chỉnh tốt holder và máy không bị lỗi font/back focus, ảnh scan rất sharp. Các ảnh sau được mình scan và có chỉnh sửa về white balance, level, noise reduction trên Lightroom.

Đối với film đen trắng, một số film đế film đục (Fomapan, Adox, Tri-X…) thì scan cho ra tương phản hơi kém, vùng tối chưa được tốt. Tuy nhiên file TIF xuất ra từ phần mềm có chất lượng vô cùng tốt để có thể dễ dàng cân bằng lại level trên Lightroom:

4. Một số hạn chế khác
Vấn đề của V700 không phải ở máy mà là ở holder. Holder của V700 nói chung khá cơ bản, nhựa hơi èo uột, và không có cách nào căng phẳng phim.

Có holder của Better Scanning có chân tăng giảm độ cao được để khắc phục nếu máy bị lỗi font/back focus, tuy nhiên giá khá cao.

Giải pháp ép phẳng phim chỉ có dùng kính ANR, tôi đang dùng loại kính ANR cắt sẵn thành dải có thể gắn thẳng lên holder của V700 của Scan-tech. Đối với holder 135, kính ANR sẽ không scan được 2 kiểu ở 2 đầu, nghĩa là cắt dải film dạng 5 kiểu/dải thì có thể scan bằng kính ANR được trong 1 lần. Với 6 kiểu/dải thì phải cần lần nữa. Giá ANR khá đắt khoảng 20$/tấm cắt sẵn theo dải gắn lên holder.

Như nói ở trên, giải pháp hoàn hảo có lẽ mua tấm ANR 8×10″ chuyên scan Large Format, đè tất cả các dải film lên mặt kính của V700, scan với chế độ Without holder, như vậy film  phẳng tuyệt đối. Hoàn toàn không thể dùng tấm kính thông thường để đè lên film được vì sẽ xuất hiện Newton Ring:

Holder có sẵn của V700 cũng không thể scan hoàn hảo đủ 6 kiểu/strip 135, lý do chiều dài holder quá khít chiều dài 6 kiểu film, sẽ có 1 trong 2 kiểu ở 2 đầu ảnh sẽ bị scan lẹm đi 1 tí. Muốn scan đầy đủ phải mở holder ra dịch film đi 1 chút.

5. Tổng kết
Nhìn chung so với các lab tại HN scan, ảnh scan từ V700 thỏa mãn vượt trội, cho dù máy scan tại lab là loại máy cao cấp hơn. Lý do chính có lẽ nằm ở khâu kiểm soát và cân chỉnh thiết bị, và người scan phải hiểu được tính chất của film và bức ảnh để có cân chỉnh lại cho phù hợp. Tại Richard Photo Lab ở Mỹ, mỗi cuộn film của khách sau khi scan, có một kỹ thuật viên ngồi correct lại từng tấm ảnh về white balance, level, và xóa từng vết xước của film trên ảnh, vì vậy mà scan ảnh tại đây có giá 10+$/cuộn.

Với giá V700 cũ hiện nay chỉ khoảng 2-300$, đây là lựa chọn vô cùng tốt cho những ai muốn một bước nâng chất lượng ảnh film lên. Sẽ mất thời gian scan và phải cân chỉnh nhiều, nhưng công sức bỏ ra là xứng đáng cho công lao chơi và chụp film tại VN.

Chúc mọi người scan film vui!